ریزش موی هورمونی در دو قشر بیشتر اتفاق می افتد، یکی تاسی الگوی مردانه، و دیگری زنان در سن یائسگی. درمان جایگزینی هورمونی hormone replacement therapy می تواند با برقراری تعادل در هورمون های تستوسترون (هورمون مردانه) و پروژسترون (هورمون زنانه) از ریزش مو در این افراد جلوگیری کند. در این مقاله به دارو های مورد استفاده در این هورمون تراپی و مزایا و معایب این روش درمان ریزش مو می پردازیم.
هورمون تراپی برای جلوگیری از ریزش مو
زنان در دوران یائسگی میتوانند از گزینه درمانی دیگری برای کاهش ریزش موی خود استفاده کنند: این گزینه، درمان جایگزینی هورمونی نام دارد. اگر چه این روش درمانی تا حد زیادی بحث برانگیز است، این هورمونها که به صورت کرمها، قرصها و برچسبهای استروژن و پروژسترون عرضه میشوند، میتوانند به جلوگیری از ریزش مو و کاهش علائم یائسگی کمک کنند.
زمانی که زنان با باریک شدن مو و کچلی بر روی سر خود مواجه میشوند، گزینههای مختلفی را در اختیار دارند. آنها میتوانند از درمانهای موضعی نظیر مینوکسیدیل (روگین) یا شامپوی کتوکونازول (شامپوی نیزورال) برای درمان ریزش موی خود استفاده کنند.
در عین حال، زنانی که در مرحله یائسگی هستند، ممکن است با علائمی نظیر داغ شدن ناگهانی و شدید بدن روبرو شوند و بدین ترتیب برای مدیریت و کاهش علائم آنها درمان جایگزینی هورمونی (HRT) تجویز شود. این درمان میتواند مزیتهای دو جانبه ای را برای این افراد به همراه داشته باشد: درمان جایگزینی هورمونی (HRT) میتواند درمان خوبی برای رفع ریزش موی این افراد باشد.
علت ریزش مو یائسگی در خانم ها چیست؟
ساختار فولیکول مو با وجود اندازه کوچک، پیچیدگیهای زیادی دارد، که هنوز به خوبی درک نشده است، خصوصا ساز و کار مربوط به تاثیر تغییرات هورمونی بر فولیکولها به طور کامل مشخص نیست. بررسیهای مختلف نشان میدهند میتوان عامل ریزش مو را به صورت عوامل بعدی شرح داد:
افزایش سن و کمبود استروژن
مطالعات نشان میدهند که موی افراد مشابه پوست در معرض افزایش سن قرار میگیرد. در زنان، فولیکول های مو از میانه ۴۰ سالگی شروع به کوچک شدن میکنند و بدین ترتیب مو با گذر هر سال ظریف تر میشود. تعداد کل فولیکولهای مو نیز با افزایش سن کاهش پیدا میکند. در مورد مزوتراپی مو بیشتر بدانید.
این موضوع بر روی سطح جمجمه و سطح بدن رخ میدهد و افت مو بر روی سر و بدن در کنار هم رخ میدهد. در بعضی زنان، استروژن از رویش مو حمایت میکند و زمانی که یائسگی رخ میدهد، کاهش فولیکولهای مو تسریع میشود.
الگوی زنانه ریزش مو
این یکی از مسائل مهمی است که شروع ریزش مو در دوران یائسگی را کلید میزند. بعضی از فولیکولهای مو در این دوران تا حد زیادی کوچک میشوند و این موضوع باعث میشود توانایی خود در ایجاد موهای ضخیم تر را از دست بدهند، موهای بیش از حد ظریف ایجاد شده از این فولیکولها نیز توانایی ایجاد پوشش بر روی سر را ندارند.
این موضوع اغلب به صورت ارثی رخ میدهد، با این حال ممکن است بدون وجود زمینه ارثی نیز رخ دهد. در بعضی از زنان، کاهش استروژن و همزمانی با یائسگی میتواند نسبت آندروژن را به میزان زیادی افزایش دهد.
عدم بالانس هورمونی که بر اثر یائسگی اتفاق می افتد، میتواند الگوی زنانه ریزش مو را افزایش دهد. در نتیجه، بعضی از زنان که بیشتر ریزش موی آنها در بخش پیشانی و شقیقهها رخ میدهد، موی صورت آنها بر روی چانه و لب با یائسگی افزایش پیدا میکند. بعضی زنان ممکن است به تستوسترونی که در درمان جایگزینی هورمونی به آنها داده میشود حساسیت داشته باشند.
تلوژن افلوویوم
تلوژن افلوویوم زمانی رخ میدهد که چرخه مو بهم میریزد و موهای فرد شروع به ریزش میکنند. این موضوع میتواند به واسطه استرس شدید، بیماری، محدودیت مصرف کالری، عدم توازن هورمون تیروئید و کمبود آهن رخ دهد. در بعضی موارد، استرس یائسگی میتواند این مشکل را تحریک کند.
استفاده از داروهای مختلف
داروهای مشخصی وجود دارند که میتوانند موجب ریزش مو شوند. در این میان، مسکنها، داروهای ضد افسردگی و درمانهای فشار خون به ایجاد این تاثیر مشهور هستند.
تعداد زیادی از زنان در حال انجام درمانهای غدد درون ریز بعد از سرطان سینه هستند، این موضوع نیز میتواند موجب ریزش مو شود. تعداد کمی از زنان گزارش کرده اند که استفاده از هورمون تراپی (حتی بدون تستوسترون) میتواند ریزش موی آنها را تشدید کند.
بیماریهای پوستی
تعدادی از بیماریهای پوستی میتوانند بر روی موی سر تاثیر بگذارند و موجب ریزش مو شوند. بیماریهایی نظیر آلوپسیا آره اتا، لوپوس و زخم آلوپسیا میتوانند چنین مشکلاتی را ایجاد کنند.
درمان جایگزینی هورمونی
درمان جایگزینی هورمونی شامل دریافت هورمونهای زنانه، نظیر استروژن و پروژستین است. زنان میتوانند چنین هورمونهایی را به شکلهای مختلفی دریافت کنند. به طور معمول این هورمونها به صورت کرمها، قرصها و برچسبهای پروژسترون و استروژن در اختیار افراد قرار میگیرند.
نشانه های یائسگی چیست؟
هورمون تراپی در بیشتر موارد برای کمک به زنان در مبارزه با علائم ناخوشایند یائسگی تجویز میشود. این درمان معمولا برای کاهش علائم زیر به کار میرود:
- دشواریهای خواب
- داغ شدن ناگهانی و تعریقهای شبانه
- تغییر ناگهانی حس و حال
- از بین رفتن میل جنسی
زنان یائسه میتوانند این درمان را برای مراقبت در برابر پوکی استخوان دریافت کنند. پوکی استخوان معمولا پس از یائسگی در زنان رخ میدهد و معمولا کاهش سطح استروژن آنها عامل این مشکل محسوب میشود.
درمان جایگزینی هورمونی و ریزش مو
هورمون استروژن با رویش و ریزش مو ارتباط معنی داری دارد. برای مثال در دوران بارداری، بدن زنان سطح بالاتری از هورمون استروژن را دارد، این موضوع باعث میشود فولیکولهای بیشتری فرمان رشد را دریافت کنند و تعداد کمتری به استراحت بپردازند.
زمانی که سطوح استروژن بالا باشد، زنان موهایی پر و ضخیم تری دارند. اما زمانی که سطح این هورمون افت میکند افت و ریزش مو رخ میدهد. برای مثال پس از بارداری یا در میان و پس از یائسگی، فولیکولهای بیشتری وارد فاز استراحت میشوند، این موضوع ریزش مو را تشدید میکند و باعث ظریف تر شدن و کم پشت شدن مو میشود. حتی این موضوع میتواند تکههای بدون مویی را بر روی سر ایجاد کند.
بنابرین، برای زنانی که با ریزش موی ناشی از استروژن پایین روبرو هستند، درمان جایگزینی هورمونی میتواند به بالا بردن سطح استروژن کمک کند و ضمن کاهش علائم یائسگی، ریزش مو را کند نماید.
مزایا و معایب هورمون تراپی درمان ریزش مو
اگر چه این درمان به عنوان آخرین پناهگاه برای رفع علائم یائسگی تجویز میشود، درمان جایگزینی هورمونی درمان ریزش موی موثر و رایجی برای زنان محسوب میشود. این درمان خصوصا برای افرادی پیشنهاد میشود که در مرحله یائسگی و پس از آن قرار دارند و در معرض خطر بالاتر آثار منفی از هورمون تراپی نیستند.
این درمان اغلب برای زنانی تجویز میشود که با آلوپسی آندروژنیک روبرو هستند، این مشکل با نام دیگر طاسی الگویی شناخته میشود. درمان جایگزینی هورمونی مزیتهایی برای سلامت عمومی و مدیریت علائم افراد دارد، با این حال این بیماری آثار جانبی ای نیز به همراه دارد که ممکن است ناخوشایند و یا خطرناک باشند.
آثار جانبی جدی درمان جایگزینی هورمونی عبارتند از:
- افزایش خطر سرطان سینه (زمانی که هورمون تراپی به مدت طولانی استفاده میشود).
- خطر بالای مرگ در صورت ابتلای فرد به سرطان سینه.
- برای زنانی که رحم دست نخورده ای دارند این درمان خطر سرطان رحم را در صورتی که جایگزینی استروژن با درمان پروژسترون همراه نشود، افزایش میدهد.
- افزایش خطر بیماریهای قلبی و سکته.
- افزایش خطر لختههای خونی.
بعضی زنان ممکن است با آثار جانبی ناخوشایندی مواجه شوند که خطر چندانی برای فرد ایجاد نمیکنند. بعضی از این آثار عبارتند از:
- خونریزی غیرعادی از واژن (این مشکل باید مورد معاینه قرار گیرد تا احتمال سرطان رحم حذف شود).
- نفخ و حالت تهوع
- افزایش حساسیت بدن
- سردردهای مکرر
- دردناک شدن سینهها
پیش از شروع هورمون تراپیی، مشورت با پزشک برای سنجش خطرات احتمالی و آثار منفی در مقابل مزیتهای درمان جایگزینی هورمونی اهمیت دارد.
اگر فرد در معرض خطر بیشتر مشکلاتی نظیر بیماری قلبی، سرطان و لختههای خونی قرار دارد، درمان جایگزینی هورمونی نمیتواند بهترین درمان ریزش مو برای وی باشد. اگر هورمون تراپی برای فرد پیشنهاد شده، بهتر است پایین ترین دوز موثر را دریافت کند و درمان برای کوتاه ترین زمان ممکن جهت کنترل علائم دنبال شود.
مشکلات هورمون تراپی برای ریزش موی مردان
هورمون تراپی برای مردان نیز با دوز پایین تر انجام می شود. اما این درمان نیز مشکلاتی می تواند داشته باشد که به آنها اشاره می کنیم.
- کاهش میل جنسی
- ضعف در نعوظ آلت و زود انزالی
- نفخ و حالت تهوع
- رشد سینه
- افزایش وزن
به همین دلیل توصیه می شود، هورمون تراپی ریزش مو حتما زیر نظر پزشک و با دوز تعیین شده انجام شود.
دریافت درمان جایگزینی هورمونی: قرصها و کرمهای پروژسترون و استروژن
معمولا قرصها و کرمهای پروژسترون و استروژن موضعی برای زنان مبتلا به آلوپسی آندروژنیک تجویز میشود. با این حال درمان جایگزینی هورمونی زمانی پیشنهاد میشود که فرد علاوه بر ریزش مو با علائم دیگری نیز مواجه باشد.
اگر فرد با علائم مزاحم دیگری به همراه ریزش مو مواجه باشد، باید به پزشک زنان مراجعه کند، در زمان مراجعه، معاینه انجام میشد و آزمایشهای خون برای اندازه گیری سطوح هورمون تجویز میشوند و در پایان، در صورت نیاز، درمان جایگزینی هورمونی برای فرد تجویز میشود.
در زمان تصمیم گیری در مورد درمان جایگزینی هورمونی، در نظر گرفتن مسائل زیادی اهمیت دارد. در این رابطه مشورت با پزشک برای تعیین بهترین روش بازیابی رویش مجدد مو بدون به خطر انداختن سلامتی اهمیت زیادی دارد.