پوست زرد معمولاً به علت بیماری یرقان (زردی) می باشد، که در زمانی رخ می دهد که سطح بالایی از بیلی روبین در خون وجود داشته باشد. بیلی روبین یک ترکیب زرد رنگ می باشد که در اثر آسیب دیدن یا شکستن گلبولهای قرمز، تشکیل می شود. تجمع بیلی روبین که به هیپربیلی روبینمی نیز شناخته شده است، باعث زرد شدن پوست، سفید شدن چشمان و غشاهای مخاطی می شود.
علل شایع
زردی معمولا در زمانی رخ می دهد که بدن قادر به پردازش بیلی روبین حاصل از شکستن گلبولهای قرمز نباشد. معمولا، بیلی روبین با جریان خون به کبد منتقل می شود، در آن جا به صفرا متصل می شود و از طریق مجاری صفراوی برای دفع شدن، به دستگاه گوارشی می رود.
بیلی روبین معمولا از طریق مدفوع از بدن دفع می شود و مقدار اندکی از آن از طریق ادرار از بدن خارج می شود. هنگامی که این فرایند با اختلال مواجه شود، بیلی روبین در خون جمع شده و در پوست رسوب می کند. به دلیل اینکه بیلی روبین، رنگ زرد مایل به قهوه ای دارد، سطوح بالایی از آن موجب زرد شدن پوست می شود.
چندین علل احتمالی برای زردی وجود دارد و پزشک شما می تواند برای تعیین علل زردی پوست به شما کمک کند.
هپاتیت
هپاتیت (التهاب کبد)، باعث آسیب به کبد می شود و مانع دفع مؤثر بیلی روبین از جریان خون می شود. هپاتیت می تواند توسط ویروس ها و یا علل غیر ویروسی ایجاد شود. هپاتیت نوع A، یک بیماری قابل انتقال از راه غذا می باشد، که باعث مسمومیت غذایی می شود و معمولا خود به خود حل می شود. هپاتیت B و هپاتیت C ویروس هایی هستند که از طریق خون و مایعات بدن منتقل می شوند. این شرایط در صورت عدم درمان، می تواند منجر به آسیب طولانی مدت کبد شود.
انسداد مجاری صفراوی
هنگامی که بیلی روبین به صفرا می رود، از طریق مجاری صفراوی بدن، به پانکراس و سپس به روده ی کوچک می رود تا از آنجا دفع شود. گرچه، در صورتی که مجاری صفراوی مسدود شده باشند، بیلی روبین دفع نخواهد شد و می تواند تجمع کند، که منجر به زردی می شود.
یکی از علل شایع مجاری صفراوی مسدود شده، سنگ صفرا می باشد. سنگ های صفرا، که به التهاب کیسه صفرا نیز شناخته شده هستند، زمانی تشکیل می شوند که صفرا از سوی کبد سفت می شود.
این التهاب در صفرایی ایجاد می شود، که حاوی مقداری کلسترول یا بیلی روبین بیش از حد باشد. سنگ کیسه صفرا نیز، با تخلیه نامناسب کیسه صفرا ایجاد می شود. هنگامی که سنگ های صفرا تشکیل می شوند، می توانند در مجاری صفرا گرفتار شوند و منجر به التهاب کیسه صفرا شوند.
به ندرت، بیماری های جدی مانند سرطان پانکراس یا سرطان مجاری صفراوی، می توانند منجر به انسداد مجاری صفراوی شوند.
عوارض جانبی داروها
برخی از داروهای خاص، مخصوصاً در صورت مصرف بیش از مقدار تجویز شده، می توانند منجر به آسیب کبد شوند که منجر به زردی می شود. رایج ترین داروهایی که می توانند باعث بروز زردی شوند، از این قرارند:
- استامینوفن
- دارو های ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID ها) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن
- آمیودارون
- ایزونیازید
- استروئید های آنابولیک
- آموکسی سیلین –کلاوولانات
زردی نوزاد
شایع ترین دلیل پوست زرد در نوزادان، زردی فیزیولوژیک می باشد. تقریباً تمام نوزادان در اولین روز های تولد خود چند درجه از این نوع زردی را تجربه می کنند. این امر به این دلیل می باشد که شکستن گلبول قرمز سریع تری را تجربه می کنند، که باعث بالا رفتن سطح بیلی روبین در خون می شود. آنها همچنین دارای کبد نارس هستند که هنوز نمی تواند تمام بیلی روبین اضافه را پردازش کند. زردی فیزیولوژیک در نوزادان، معمولا پس از یک هفته خود به خود حل می شود و نیازی به درمان ندارد.
برخی از نوزادان، زردی ناشی از شیر مادر را نیز تجربه می کنند، که در صورت عدم دریافت شیر کافی از سینه مادر، رخ می دهد. هنگامی که شیر مادر هنوز نیامده است، نوزاد مواد غذایی کمتری را دریافت می کند و بنابراین دفع مدفوع کمتری دارد. این امر منجر به جذب دوباره ی بیلی روبین در نوزاد و تجمع آن می شود.
کاروتنمیا شرایطی است که در زمانی رخ می دهد که فرد، کاروتن بیش از حدی را از غذا های سرشار از کاروتن مانند هویچ، پاپایا، انبه، زدآلو، طالبی، مارچوبه، چغندر و کلم پیچ دریافت کند. این امر منجر به رنگ نارنجی مایل به زرد پوست می شود. یک تمایز مهم که در اینجا باید به آن اشاره کرد، این است که کاروتنمیا منجر به پوست زرد می شود اما مانند بیماری زردی باعث زردی صلبیه (سفیدی چشم ها) نمی شود.
ژنتیک
شرایط ژنتیکی نادر، می توانند باعث هیپر بیلی روبینمی شوند، که به اختلال متابولیک بیلی روبین و پوست زرد نیز شناخته شده اند.
سندرم ژیلبرت
سندرم ژیلبرت، ناشی از تغییرات در ژن UGT1A1 می باشد و تقریبا ۳ تا ۷% آمریکایی ها را تحت تأثیر قرار می دهد. این شرایطی است که باعث مقادیر افزایش یافته ی بیلی روبین در خون می شود. سطوح افزایش یافته ی بیلی روبین در این شرایط، معمولاً خفیف هستند و منجر به زردی نمی شوند. اکثر موارد در بزرگسالی تشخیص داده می شوند و بسیاری از افراد مبتلا به سندرم ژیلبرت، هیچ علائمی ندارند. سطح بیلی روبین می تواند در دوران فشار فیزیکی مانند روزه یا ورزش سخت، افزایش یابد.
سندرم کریگلر نجار (Crigler-najjar)
این سندرم که به هیپر بیلی روبینمی غیر آمیخته ژنتیکی نیز شناخته شده است، جدی تر می باشد و نسبت به سندرم ژیلبرت شیوع کمتری دارد. این بیماری بر اثر جهش ژن UGT1A1 ایجاد می شود و از هر یک میلیون نوزاد متولد شده در سر تا سر جهان یک نوزاد را تحت تأثیر قرار می دهد. مشخصه ی این سندرم وجود سطوح بالای خطرناکی از بیلی روبین در خون می باشد.
سندرم کریگلر – نجار به دو نوع طبقه بندی می شود. نوع ۱ شدیدتر است و می تواند منجر به کرنیکتروس شود، شرایط مرگ آوری که در زمان تجمع مقدار بیلی روبین سمی در مغز رخ می دهد. نوع ۲ از شدت کمتری برخوردار است و افراد مبتلا کمتر در معرض کرنیکتروس قرار دارند.
زردی نوزادی و اختلالات ژنتیکی
در حالی که اکثر موراد زردی نوزادی، کوتاه مدت هستند و خود به خود از بین می روند، دیگر موارد می توانند نشانه شرایط جدی تری باشند. یک اختلال ایمنی شبیه به ناسازگاری RH (ناسازگاری خونی مادر و جنین) می تواند باعث شکستن سریع گلبولهای خونی قرمز نوزاد شود.
اختلالات ژنتیکی که باعث شکستن گلبول های قرمز نوزاد می شود، شامل نارسایی دی هیدروژناز گلوکز -۶- فسفات (کمبود G6PD) و آلفاتالاسمی می باشد.
قلبی - عروقی
هیپربیلی روبینمی می تواند مرتبط با بیماری قلبی باشد. یک پژوهش صورت گرفته در سال ۲۰۱۱، دریافت که افراد مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی، (CHD) در معرض خطر ابتلا به سنگ صفرای بالاتری بودند. در صورتی که سنگ های صفراوی در مجاری صفراوی قرار گیرند و مانع از جریان پیدا کردن بیلی روبین و دفع آن شوند، افراد مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به زردی قرار می گیرند.
آسیب کبدی در افراد مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی شایع است، چرا که کبد می تواند در نتیجه این نقص مادرزادی، تحت تأثیر اکسیژن و یا خون کمتر برای عملکرد قرار بگیرد و ممکن است چندین عمل جراحی برای فرد مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی نیاز باشد.
عوامل خطر سبک زندگی
الکل می تواند باعث آسیب رساندن به کبد شود که منجر به التهاب کبد (هیپر بیلی روبینمی) می شود. زردی ممکن است علامت پانکراتیت، التهاب پانکراس باشد. این شرایط اغلب اوقات ناشی از سنگ کیسه صفرا یا مصرف الکل می باشد. الکل نیز یکی از شایع ترین علل هپاتیت می باشد.
استفاده از الکل می تواند بر نحوه ترشح و دفع صفرا در بدن ما و ایجاد سنگ صفرا، بیماری کبد چرب و سیروز کبدی تأثیر بگذارد.
دریافت ویتامین A اضافی
ویتامین A یک ویتامین قابل حل در چربی می باشد که برای سلامت بینایی، پوست، استخوان و ایمنی بدن ضروری است. با این حال، مصرف آن در دوز های بالا می تواند سمی باشد و منجر به آسیب کبد شود. دوز های بالای ویتامین A می تواند منجر به التهاب و زخم شدن کبد شود و مانع از کمک آن به بدن، برای دفع بیلی روبین می شود.
اکثر بزرگسالان تقریبا به ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ واحد بین المللی (IU) ویتامین A، در روز نیاز دارند. مقادیر بالای آن (بالاتر از ۴۰،۰۰۰ IU) منجر به آسیب کبد و زردی می شود. بسیار مهم است که همیشه برچسب روی بسته ویتامین ها و مکمل ها را بخوانید و پیش از شروع یک رژیم جدید با پزشک خود مشورت کنید.
پوست زرد، اغلب نشانه زردی می باشد و بسیاری از علت های آن می توانند با دارو یا درمان از بین بروند. در نوزادان، زردشدن پوست اغلب موقتی است و جایی برای نگرانی نیست. هنگامی که متوجه زرد شدن پوست و چشمان خود شدید، با پزشک خود صحبت کنید تا شرایط زمینه ای را پیدا کنید و یک برنامه ی درمانی را مطابق با آن اجرا کنید.